थारु साहित्यक बहस्

सोम डेमनडौरा।
थारु साहित्यम यि ब्याला बहस् हुइ भिरल् बा। कौनो फे चिज या बिषयक बारेम बहस्, चिन्तन, समिक्षा या समालोचना हुइना कलक वाकर विकासक मजा प्रारुप लेना हो। अर्थात, कहिकि विकासात्मक परिबर्तन हुइटा। बिश्वहँ खास्याकल् अंग्रेजी भासा ओ साहित्यम आभिनटक बहस् चल्टि बा। कलसे हम्र ट बहुट छुटिमुटि अंस हुइटि। हमारम ट झन् जट्रा बहस् कर पर्ना हो, पुगल नि हो कलसे फे फरक निपरी। आभिन् खन्गर से कना हो कलसे, भाषिक बहस् कुछ हडसम् शुरु हुइल से फे साहित्यिक बहस् ट आभिन् घस्कुर्या कर्टि बा।

भासा कलक एक जे अउरहँ बुझैना, मन सँट्ना, कामकाजम सहज बनैना माध्यम हो। भासक विकासले मानब समाजक सभ्यता बुझ सेक्जाइठ्। भासक विकासक लाग साहित्यक बरवार भूमिका रहठ्। जौन समुदायक साहित्य जट्रा खन्गर ओ धनी रहठ्, भासा फे स्वभाबिकरुपम सुरटार, मौलार ओ धनी रहठ्। मनै जसिहँक आपन व्यबहार ओ अभ्यास बडल्टि जैठ, ओसहँक भासम फे कैय मेरिक उटार चढाब आइठ्।

बहस्क बिषय
यि ब्याला थारु साहित्यम खास कैक साहित्यिक संरचना, थिम, शब्द बेल्साइ, अश्लिलता, कथाबस्तु, भाव गाम्भिर्यता ओ साहित्यम फोटुक ठाउँक बारेम बहस् चल्टि बा। स्वभाविकरुपम सब्से बरवार ओ साहित्यम निखार लन्ना कलक संरचना, थिम, शब्द बेल्साइ, कथाबस्तु, भाव गाम्भिर्यता हो। संरचना मिलल् नि हो टर उहिंका फरक नाउँ डेजाइटा गलसे वाकर परिणाम स्रष्टा स्विकारक चाहि।

बहस १ः संरचना, संरचना खास कैक गजल, छन्द कबिता, मुक्तक, कथा, निबन्ध, काब्यम हेना मुख्य प्रक्रिया हो। उदाहरणक लाग, गजल बनक लाग काफिया व रदिफम ढ्यान पुगाइहिंक परठ्। काफिया मिलल् निहो कलसे बल्जब्रि गजल बन्बे निकरठ्। वाकर अउर नाउँ ढरल् मजा।

बहस २ः थिम, कथाबस्तुः चहा जौन रचनक कौनो ना कौनो थिम हुइहिक परठ्। हुइस्याकठ् अभाब, प्रेम, राजनीति, विकास, उत्प्रेरणा, धर्म, नैतिकता, ब्यबहार या अस्ट अस्ट। गजल, कबिता ओ मुक्तक जसिन बिधम सक्कु मेरिक थिम सान्दर्भिक निमान्जाइठ्। याकर संरचना छोटि हुइलक ओर्से सक्कु चिहँ सिम्वाट निस्याकठ्। कुर्भुरा जाइठ्, ज्याकर कारण स्वभाव बिगर्जाइठ्। रचना का डिह खोज्लक हो, डिह निस्याकठ्।

बहस ३ः शब्द बेल्साइःसाहित्यहँ सुरटार, मौलार, रसगर, मिठास् बनाइक लाग शब्द बेल्साइक भुमिका बरवार बाटिस्। कौन बिधाम कौन शब्द, कसिन ठाउँ व परिबेसम बेल्सना बिचार पुगाइक परठ्। लैंगिक संबेदनशिलता, अपांगता, अब्यबहारिक शब्द स्याकट्सम् निबेल्सलसे मजा। भासा जट्रा सुरटार रहठ् वट्रहँ बेल्सना मनैन्हँक संख्या बहर्टि जाइठ्। यि हरेक चिजम लागु हुइठ्। सुग्घर चिजम आँखि लग्ना, मिठ् चिजम जिभ लग्ना, सुरटार बोलिम मोहन्यैना। यि ट प्रकृटिक सिद्धान्ट जो हो।

बहस् नम्बर ४ः भाव गाम्भिर्यटाः यडि कौन फे रचनक भाव फर्छ्वार नि हो, कौन भावार्थ बोक्ल बा कना छुट्याइ निसेक्जाइठ् कलसे ऊ रचनक औचित्य फे ओराजाइठ्। भैंस कना हो कि गोरु कना हो कनाहस् होजाइठ्। उहमार स्याकठ् सम् भाव गाम्भिर्यताहँ ख्याल कैख लिख्लसे साहिट्य खन्गर हुइटि जाइठ्। सिख्नौटि साहित्यम कम्जोरी हुइ स्याकठ्, स्वभाविक हो। टर आपन अभ्यास मजबुट बनैटि जाइ परठ्।

बहस् नं ५ः लैलहा शब्ड बेल्साइः हरेक शब्दक परिबेस ओ अर्थ खुल्ना ठाउँ रठिस्। उह अन्सार बेल्स सेक्लसे वाकर महट्व बहर्ठिस् ओ अर्थ खुलाइठ्। शब्ड संयोजन कर जन्ना कला जो साहित्य लेखन हो। नि ट बोल्ना य लिख्ना ट साराका सारा मनै कर्ठ। हुँकहन्हक लिखाइहँ का जे साहित्य निमान्गैल्। फरक यम्नहँ बा। यिहिंसे पैल्हक लेखम फे मै शब्ड बेल्साइक बारेम लिख्ल बाटुँ कि लैलहा शब्ड कबिता, मुक्तक, गजल जसिन छोटि बिढासे सहज कथा या उपन्यास बिढाम सुहावन लागठ्। कथाकार ओ उपन्यासकार कृष्ण धरावासी राधा कना उपन्यासम कट्रा मजासे लिला लेखन कर्ल बाट। यि बेजोड उदाहरण हो।

आब्बक साहित्यिक बहस्क ढार
२०७२ बैसाख ३ ओ ४ गते दांगम हुइलक थारु साहित्यिक म्याला थारु साहित्यक क्षेत्रम बहस् कर्ना मेरिक माहोल् सिर्जना करल्। वाकरपाछ २०७३ चैट १९ ओ २० गते कैलालीक पटेलाम हुइलक थारु साहित्यिक म्याला झन् बहस्मुखी बनैलक महशुस हुइल् बा। यि बरा सकरात्मक बाट हो। कैलालीक बहस्म एकठो बरवार मुड्डा सामाजिक सञ्जालम बठिन्यन्क फोटु पोष्ट कर्ना ओ नारी साहित्यक बिषयम बाट उठल्। समय सान्दर्भिक लागल्।

थारु साहित्य आब्ब युवा अवस्ठम बा ट? यि प्रस्न सुहाइठ् कि निसुहाइठ् पुछबेर फे अन्खोहार लागटा। मै का जे पुछ्नु कलसे एक मेरिक बगाल पटि्रकम रचना छपैना ओ बहस् कर्ना, किटाब निकर्ना ओ संग बैस्क बहस् कर रुचैठ। एक मेरिक बगाल अनलाइन् न्यूज पोर्टल्म बहस् कर्ना रुचैठ। एकठो जवान बगाल बा, जे फेसबुकम केल ३/४ लाइन् लिख्क केल आपन हौस् पुगैठ। बहस्क लाग आमने सामने सब्से प्रभावकारी ओ निष्कर्ष सहिटक बहस् हो। ओसहँक पटि्रकम छापक करल् बहस् अउर बल्गर दस्ताबेज सहितक बहस् हो।

सामाजिक सञ्जाल फे एकठो बहस् कर्ना मजा ठाउँ बनल् बा। टर याकर स्ठायिट्व निरहठ्। सहजरुपम बहस् कर्ना ठाऊँ रलसे फे यिहिंका आधिकारिकरुपमा वट्रा बल्गर निमान्जाइठ्। फेसबुकम हुइटि रलक बहस्, बहस्क रुप लिह निस्याकल् हो। जबसम् कौनो बिसयक बारेम फर्छ्वार बुझाई बिना लिख्जाइठ् या रिस अँराक लिख्जाइठ् कलसे उ बहस् नि हो। झगरा हो। असिन झगरक समाधान निहरठ् ओ औचित्य फे निरहठ्।

का जे बहस् कर्ना
डहिहँ निमाठट् सम् घिउ निक्रबे निकरठ्। हमार समुदायम बौद्धिक बहसक कमि बा। केक्रो किटाब, ब्यबहार या अभ्यासहँ समिक्षा या समालोचना कर्डेना हो कलसे रिसाजैना बानी बा। सुझाब डेलसे छोटि डेखाडिहल् कनाहस् बरा चिनिमिनी बुझाइ बाटिन्। जबसम् खरो बहसम निउट्रबी टबसम् थारु साहिट्य परिमार्जनक मजा गटि लिह सेक्बे निकरी। उहमार, स्याकट् सम् ढ्यार से ढ्यार समालोचना करी। सुझाब माँगि। यि अभ्यास कर्बि कलसे केल हमारम निखार आइ।

हमार बुझ्ना नेपाली, हिन्दी ओ अंग्रेजी साहिट्यम बहसक कुर्हट्या लागल् बा। टब ट हुँकन्हक साहित्य अट्रा आघ बर्हल् बाटिन्। साहित्यक बिद्यार्थिन् पटा हुइहिन् किटाबम कौन मेरिक समालोचना बा हरेक नाउ चलल् साहित्यकार ओ हुँकन्हँक रचनक बारेम। टर हमार बुझाइ कम्जोर बुझाइ बा। यि बानी निहटाइट् सम् साहिट्य रचटुँ कना अपन्हे केल जन्बी। सज्ज समाजहँ सिखाइ निसेक्जाइ।

अन्टिमम, बिस्व साहिट्यक बगालम हमार थारु साहिट्य बरा छोट् हिस्सा हो। टर यिह हिस्सा बरवार ठाउँ अग्वाट स्याकठ्। याकर लाग बौद्धिक औचित्य सहितक लगाटार बहसक जरुरी रहठ्। भख्खर न्याँग भिर्लक लर्का बेढ्ढक गिर्ठ। टर नेंग्क छोर्ठ। पाछ डौर भिर्जैठ। टर लर्का कब्बु फे ग्वारा ओ ढर्टिहँ डोस डेठ। ना ट हिनटाबोढ ओ कम्जोर महसुस कर्ठ। उहमार, थारु साहित्यक बहसहँ नकरात्मक टरिकाले ब्याख्या जिन करी। यिहिंका स्विकारी ओ आघ बर्हि।
लेखक, थारु लेखक संघक सदस्य हुइट।

Leave a Reply

Your email address will not be published.