‘सक्कु थारु नेता एक हुइना असम्भव बिल्गइती बा’ (थारु भाषा)

gopal dahit

मेरमेह्रीक थारु भाषाके किताब, थारु ब्याकरण, नेपाली, अंग्रेजी, थारु डिस्नेरी लिख्ख एका एक चर्चाम अइलक गोपाल दहित अखिसक समय म राजनीतिम लागलबाट। थरुहट तराई पार्टी नेपालके बरिष्ठ नेता फे हुइट। थरुहट तराई पार्टीके तरफसे समानुपातिक सभासद हुइट। संविधान सभाम पच्छिउँ कञ्चनपुरसे पुरुब चितवनसे थरुहट प्रदेश ओस्ट पुरुव सर्लाहीसे झापासम पुर्वी थरुहट हुइपर्ना बातह जोडदार उठैइटी आइलबाट। यी लगायत संविधान सभामह हालसम्म कौन कौन विषयम छलफलहुइल ट। उह विषयम सभासद गोपाल दहितसे सन्तोष दहितकसँग करल बातचित प्रस्तुत बा।

बधाई बा, सभासद ज्यू?
बखारिक बखारिक धन्यबाद बा।

सभासद बनल पाछ, कसिन महसुस हुइल?
देश ओ समाजप्रति जिम्मेवारी आकुर ठपल महसुस हुइल बा।

संविधानसभाके बैठक त चल्टी बा ना?
शुरुवाती चरणम बा।

आम्हिनसम कौन कौन विषयम छलफल हुइल त?
संविधानसभा संचालन नियमावली ओ व्यवस्थापिका संसद नियमावली बनल्। ओस्तक संविधानसभा ओ व्यवस्थापिका संसदक कुछ समिति गठन होरहल्।
छलफल अनुसार संविधान बन्ना सम्भावना?
आशा करे परल, संविधान बनी। तर बुझ ओ जाने पर्ना बात, कसिन संविधान बनी।

कौन-कौन विषयकके कारणले संविधान बन्ना ढिलाई हुइनासक बा?
बिषयके कारण निहो, भारी दल हुकनके नियतक बात हो।

राज्यके पुनःसँरचना कसिन हुइलसे मजा हुई?
यदि हम्र समग्र नेपालक विकास चाहती ओ सक्कु समुदायक पहिचान, आत्मसम्मान ओ अधिकार सुरक्षित करे चाहती कलसे उत्तर दखिन हिमाल, पहाड ओ थरुहट तराई सहित कटाहा सिध्रा ओ गब्दाह एक्कम मिलैना हिसावसे नाही एकल जातिय ऐतिहासिक भौगोलिक पहिचानक आधारमा आत्मनिर्णयक अधिकार सम्पन्न प्रदेश बनाई परठ्। असिक प्रदेश बनैलसे सक्कु प्रदेशक आपन श्रोतसधानक अधिकतम परिचालन हुइना, विकासम प्रतिस्प्रधा चल्ना, थरुहट तराईम केल नाही हिमाल ओ पहाडम फे क्याम्पस, अस्पताल, उद्योग व्यवसाय खुल्ना, सडक विस्तार हुइना ज्याकर कारण हिमाल ओ पहाडक जनता थरुहट तराईम केन्द्रीत होक छारा कर्ना (बसाइ सर्ना) समस्या समाधान हुइना, भूमिहीन सुकुम्बासी समस्या अप्नेह समाधान हुइना ओस्तक बहर्ती गइल जातिय विभेद फे समाधान हुइना पक्का बिल्गाइठ्।

 सत्य हो, थारुनक न्यायपूर्ण मुद्दाह कमजोर बनैना दुस्प्रयास हुइती बा। थरुहट तराईक मूलबासी धरतिपुत्र थारु लगायत यहाँक आदिवासी जनजाति हुकन पहिचान, आत्मसम्मान ओ अधिकारसे बन्चित कराइक लाग खासकैक भारी दलके सुनियोजित चाल अन्तरगत लोहा लोहाह जो काटे जसिन थारुनक मुद्दा बिरुद्ध थारु नेता ओ सभासद हुकन काम गतिविधि करे लगैना काम कर्ती बाट। उहसे निरन्तर खबरदारी करे पर्ना जरुरी होगइल् बा।

थारु नेताहुकनके कमजोरीले थरुहट तराइह मधेश प्रदेश बनागिल कना बात आइटा त?
सत्तासिन राजनैतिक दलहुक्र आपन कुर्सी जोगाइकलाग नेपालक भौगोलिक ऐतिहासिकताह हत्या कर्र्ती थरुहट तराईक मूलबासी धरतिपुत्र थारु लगायत मेचे, कोचे, दनुवार, धानुक लगायत सक्कुनक पहिचान, आत्मसम्मान ओ अधिकारसे बन्चित करैना, आदिवासी आन्दोलन कमजोर बनैना मास्टर प्लान अनुसार मधेसी दल हुकनसे साँठगाँठ कैक २०६४ सालम नेपालक अन्तरिम संविधान २०६३ क धारा ३३ क उपधारा ३ (क) म “मधेस” लिख्ना काम कैक गम्भिर गल्ती ओ अपराध कर्ल बाट। उ निर्णयक बिरुद्धम तात्कालिन थारु सांसद हुँक्र चुइक्क एक शब्द बोल्ना हिम्मत निकर्ल। अत्र कली नाही पहिलक संविधानसभाम रहल थारु सभासदहुक्र चार-चार बरस सभासद रल, लेकिन मधेस शब्द हटाइक लाग खासकैक भारी दलक कौनो फे थारु सभासदहुक्र आपन पार्टीम पहल नै कर्ल। ओस्तक व्यवस्थापिका संसदम आवाज उठैलक एकठो फे उदाहरण निहो।लेकिन दोसर संविधानसभा ओ व्यवस्थापिकाक पहिला बैठकक दिनठेसे मै नेपालम मधेस निहो, ऐतिहासिक थरुहट ओ भौगोलिक तराई बा, यहाँक मूलबासी धरतिपुत्र थारु हुकन आपन अलग पहिचान, आत्मसम्मान ओ अधिकार दिहे परल् कना आवाज जोरदार रुपम उठैती बाटु।

का थारु नेताहुक्र एक नै हुइट?
सक्कु थारु नेताहुक्र एक हुइना आबक अवस्थामा असम्भव बिल्गइती बा, याकर कारण बहुत बा। ओम्नमसे प्रमुख कारण थारु सभासद, आदिवासी सभासद, मुस्लिम सभासद एक आपसम एकता होक मजबुट हुई निदेना चालम बरवार दलक शिर्षस्थ नेताहुक्र पहिलसे लागल बाट, सचेत बट। लेकिन यी चक्रब्यूहह चिर्ती थारुनक साझा मुद्दा वा समस्या समाधान करकलाग सक्कु थारु नेता ओ सभासदहुँक्र एकमत वा एकजुट हुइना जरुरी बा। पहिलक संविधानसभाक तुलनाम दोसर संविधानसभाम रहल थारु सभासदबीच तुलनात्मक एकता ज्यादा मजबुट अवस्य बा।

अखिसके संविधान सभाम जातिके हिसावले हेर्ना हो कलसे थारु सभासद बहुट बाट तर फे थारु सभासद अल्पमतम पर्ना कारण का हो?
पहिलक संविधानसभाम ३७ जाने रलह कलसे अखिकम ४२ जाने थारु सभासद बट। संविधानसभाम कूल सभासद संख्या ६०१ हो, उहसे १०० जाने थारु सभासद बहर्लसे फे संख्यात्मक रुपम अल्पमत पर्ना बा, पर्ना बा। महत्वपूर्ण बात दोसर बा, उ हो। थारु सभासद हुकनक संविधानसभा ओ व्यवस्थापिका संसदम खेल्ना गहन ओ जिम्मेवारपूर्ण भूमिका ओस्तक आदिवासी जनजाति, दलित, मुस्लिम, महिला लगायत स्याकतसम सक्कु सभासद ओ पार्टीक सहयोग ओ समर्थन जुटाई सेक्ना। तर्कपूर्ण तरिका ओ योजनासाथ आपन जातिय, वर्गिय ओ लिंगीय मुद्दा सशक्त रुपम उठैना ओ सफल बनैना हो।

अप्नक विचारम थरुहट प्रदेश कसिन बनैलसे मजा हुई?
पच्छिउ कञ्चनपुर जिल्लाठेसे पुरुव चितवन उपत्यका सहितक स्वायत्त थरुहट प्रदेश बनाई परी। कैलाली, दाङ, कपिलवस्तु, रुपन्देही, नवलपरासी ओ चितवन जिल्लाक चुरे पर्वत्वसे उत्तर भाग जहाँ थारुनक बसोबास निहो, ओसिन गाउँ विकास समितिह थरुहट प्रदेशम समावेस निकर्ना, ओइन उत्तरी खण्डक सम्बन्धित प्रदेशम मिलाईक चाही। ओस्तक पुरुव सिराहाठेसे झापालाग पूर्वी थरुहट कोचिला स्वायत्त प्रदेश बनैना जरुरी बा।

तराईके जिल्लाह थरुहट प्रदेश बनाइबेर और जातिक समुदायहुकन असर त निपरि?
थरुहट स्वायत्त प्रदेश, जातिय प्रदेश निहो, थारुनक पुस्तौंपुस्ताक रगत, पस्ना ओ बलिदानसे मानव वस्ती बैठाइल ऐतिहासिक ठाउँक नाउँ थरुहट हो। आज यी भूगोलम बाहुन, क्षेत्री, राय, लिम्बु, मगर, तामाङ, मुस्लिम, मधेसी, दलित लगायत सक्कु जातजातिनक बस्ती बा, ओ सक्कुनक साझा भूगोल बनल बा, ज्याकर ऐतिहासिक भौगोलिक नाउ “थरुहट” हो। उहसे थरुहट स्वायत्त प्रदेश बनैलसे यहाँ बैठुइया सक्कु नेपालीन पहिचान, अधिकार, आत्मसम्मान, न्याय ओ विकास सुनिश्चित रही। उहमार गैरथारु नेपालीहुक्र बिचलित हुई पर्ना, अवसरसे बन्चित हुइठी कि कना रतिभर फे कारण निहो। हम्र २१औं शताब्दीक नागरिक हुइती, सक्कु मेरिक विभेदसे मुक्त हुइती समान अवसरक सुनिश्चितता करे चाहती।

अप्नह, राजाबादीके आरोप लगैठ, नौटंकीके रुपम दहितजी जातिय राजनीति कर्ठ कठ कसिन हो?
समाजसेवा ओ राजनैतिक बृत्तम आइल करिव २५ बरस हुइल्, नेपालक ५० से ज्यादा जिल्ला घुम्ल बटु, थारु गैरथारु हजारौं जनता हुकनसे प्रत्यक्ष भेटघाट हुइल बा, लेकिन अप्न जसिन कलरदार चस्मा लगाक पत्रकारिता करुइया पत्रकार बाहेक कौनो फे नागरिक महीह राजाबादी कहिक आरोप निलगैल हुइट। बरु म्वार सामुन्न ओ आघपाछ और जनहनठे म्वार बारेम ज्यादा गुनगान गैलक सुन्ल बटु, देख्ल बटु कि गोपाल दहित जसिन बिद्धान, अनुसन्धानकर्ता, स्तरीय किताव, लेख रचना लिख्ना क्षमतावाना, स्पष्ट वक्ता बिशेषन जोर्ती गुनगान गर्लक हजारौं उदाहरण दिहे सेकम।

रहीगिल जातिय राजनीतिक आरोप, यदि कौनो जाती वा समुदाय सदियौंसे कथित उच्च जाति ओ राज्यसे आन्याय, शोषण, दमन ओ उत्पीडनम परल बा, ओकर पक्षम आवाज उठैना ह जातिय राजनीतिक आरोप लागठ् कलसे मही कुछु कना निहो। कौनो गैरथारु नेता, थारुनक पक्षम बोलल कलसे उ क्रान्तिकारी नेताक सूचीम पर्ना, गैरदलित नेता दलितक पक्षम बा कलसे उ फे क्रान्तिकारी नेता हुइना, लेकिन कौनो थारु आपन समुदायक पक्ष्यम न्यायपूर्ण आवाज उठाइल कलसे उहीह साम्प्रदायिक नेता कहिक आरोप लग्ना, यी कहाँक न्याय हो?

तर, कुछ बरष आघ त अप्न राजाबादी हुइलक कारण राज्य मन्त्री बन्लही नि त?
मै मन्त्री बनेबेर प्रधानमन्त्री लोकेन्द्र बहादुर चंद रहित। उहब्याला प्रधानमन्त्री बनक लाग राजा ज्ञानेन्द्र शाहक दरबारम प्रधानमन्त्री हुई पाउ कहिले निवेदन पेश करुइया झलनाथ खनाल, शेरबहादुर देउवा लगायतक निवेदन कर्ता का हुइत भैया। डस्या तिहुवारम राज्वाक हातसे टीका लगाक राज्वक गोराम पैसा चह्राक जदौं (ढोक सलाम) करुया कांग्रेसी ओ एमालेक नेताहुक्र के हुइत भैया, राप्रपाक बात छोर्डी। जो की मै मन्त्री बनक लाग केक्रो ठे कौनो मेरिक निवेदन कब्बु फे देल निरहु।

आब अप्नह, सभासदके हैसियतले मन्त्री खा कैख सरकारम बलैही ट जैबि कि नाहि?
कैयोचो बला सेकल, लेकिन आब्ब हमार खास जिम्मा अधिकार सम्पन्न लाव संविधान बनैना हो, उहमार मै मन्त्री बन्ना पक्षम अब निहुइटु।

अन्तम, कुछ कहपर्ना बा की?
अग्रासन पत्रिका फले ओ फुले, मजा सन्देश दिह सफल रह। शुभकामना बा। म्वार विचार ढर्ना अवसर डेलकम बहुटबहुट धन्यवाद।

Leave a Reply to Richarderoge Cancel reply

Your email address will not be published.